7 Kasım Çarşamba günü ISACA tarafından Türkiye’de ilki gerçekleştirilen She Leads Tech konferansında IDC, Enerjisa, Ziraat Teknoloji, Boyner gibi şirketlerin teknoloji alanında yer alan değerli kadın yöneticilerini dinleme fırsatım oldu. Günün mesajı ve yorumlarımı katarak bu konuyla ilgili ben de yazı paylaşmak istedim.
She Leads Tech Konferansı’nı düzenleyerek kadın ve teknoloji alanında farkındalık sağlayan ISACA’ya teşekkürler.
Teknolojide Kadın Dünden Bugüne
Dünyanın ilk yazılımcısının Ada Lovelace isminde bir kadın olduğunu biliyor muydunuz? Ben de bu seminerde öğrendim. Bilişim dünyasında o günden bu güne tarihe adını yazan pek çok kadın var.
Bilişim dünyasında geçmişte kadınların oranı aslında daha yüksekken, kişisel bilgisayarlarında reklamların ağırlıklı erkeklere yönelik tasarlanması, daha çok erkek çocuklara yönelik oyunların tasarlanması erkeklerin bilişim dünyasına olan ilgisini arttırırken, kadınlarınkini azalttı. Bu sebeple bilişim sektöründe kadın oranı geçmişe göre özellikle 90’lardan beri düşüşte.
IDC’den gelen rakamlara göre Amerika’da şu anda BT alanındaki kadın iş gücü oranı %25. Ve bu rakam daha da azalacak gibi görünüyor çünkü Computer Science kadın mezunları oranı %18, Computer Programming’de ise %13.
Türkiye’de ise kadınların %33ü erkeklerin ise %70 civarı iş gücüne katılıyor. Kadınlar için tercihler daha çok emek yoğun, az riskli, çalışma saatleri net olan (esnek olmayan) işlerde. Uzun mesailer, gece çalışmaları, risk barından Bilgi Teknolojileri alanları kadınlar için favori seçenek maalesef ki olmuyor.
Yönetimde ve Hakedişte Kadın-Erkek Eşitsizliği Var mı?
Kadın teknoloji liderlerinin erkek teknoloji liderlerine oranını göstermek için IDC dramatik bir görsel gösterdi. Farklı sektörlerde bankacılık, kamu, üretim, vb. alanlarda BT üst düzey yöneticilerinin fotoğrafları olan slaytlar… Hele kamuda, 1 kadın vardı! Başka bir sektörde yine bir elin parmaklarını geçmiyordu. Slayt başına en az 50 civarı fotoğraf var gibiydi, artık oranı siz hesaplayın.
Peki neden kadın yönetici oranı bilişim teknolojisi alanında bu kadar az? Aslında bilişim dünyasındaki kadın oranı zaten az. Bu orana karşın gördüğüm rakamlara şaşırmadım. Seminerde bahsedildiği gibi özellikle yüksek riskli işlerde (örneğin kalp damar cerrahisi) gibi işlerde hala toplumda erkeklerin verdiği güvenin daha fazla olmasıyla, bilişim dünyasındaki erkek seçimine sebep olabilir mi? Bu ilişki araştırılabilir.
Bahsettiğimiz oranların gerçekliğine inanırım. Üretim sektöründen gelen biri olarak, üretim alanında bırakın bir fabrikanın genel müdürünün hiç kadın olmaması, müdür ve üzerinde tarihte hiç kadın olmamasını gördüm. Ancak olmaması, olmayacağı anlamına gelmez, bu konuda iyimserim. Kişisel olarak hiçbir zaman bir işte sırf kadın olduğum için geri planda kaldığımı hissetmedim.
Kadın-erkek hakedişinde (gender pay gap/wage gap) Amerika ve İngiltere gibi ülkelerde bu konuda ciddi bir hassasiyet var, hatta zaman zaman bu konuda protestoların olduğunu da görebiliyoruz. Türkiye’de Deloitte’un araştırmasında kadın-erkek arasında belirgin bir maaş farkı olmadığı belirtilmiş. Salona sorulunca ben de dahil genelimizedeki bilgi maaş farkı olmadığı yönünde (bordrocu arkadaşların görüşünü almak lazım esas:) ).
Çalışan Anne Olmak
Çalışan anne olmak zor mu sorusu elbette ki gündemdeydi. “Çocuğumdan çalıyor muyum?” hepimizin duygulandığı bir soruydu. Bebekliğimden lise sona kadar çalışan, şu anda bir doktor emeklisi annenin kızı olarak şunu diyebilirim ki “hayır, çalmıyorsunuz”.
Bu hissi anne olan herkes bir dönem yaşamış bu doğru. Ancak belli bir noktada çocuklarını bu fikre alıştırmayı başarmış. Çocuklar annesi çalıştığı için gurur duyuyor. Hastalandığında evde bir kaç gün fazladan yatmak yerine okula gitmek istiyor (çünkü annesi de işe gidiyor ve annesini örnek alıyor). Kendi giyeceği kıyafetleri kendi giyiyor, yemek sonrası tabağını kendi kaldırıyor. Sorumluluk alıyor.
Peki baba neredeydi? Şunu kabullenmek gerek, çocuk çoğunlukla anneyi evde istiyor, babayı değil. Suçu ya topluma atalım, ya duygulara, bunun cevabını kimse veremez ama şu senaryo evet pek çok evde yaşandı: Anne sen çalışma, babam daha çok çalışsın para kazansın. Hatta seminerde bahsedilen bu senaryo bana bir yerden tanıdık bile geldi:) Bu sebeple seminerde babanın ısrarla sorulması anlamlı değildi. Ancak konuşmacılar evde zaten eşleriyle beraber evdeki işleri yaptığını ve çocukla ilgilendiğini belirttiler.
She Leads Tech Konferansı Katılımcı Firmalar
Kadının Teknoloji Dünyasında Varlığını Arttırmak İçin Ne Yapmak Gerek?
ISACA gönüllüleri She Leads Tech programı altında kolları sıvamış ve bu konuyu çözmeye kararlı. Aşağıdaki konularda aksiyon alacaklar:
- Üniversiteli genç kızlarımıza mentorluk yapılacak
- Toplumsal algıyı değiştirmek için çalışmalar yapacak
- Eğitimi destekleyici çalışmalar yapacak
- Kadınlar arası network’ü güçlendirici aktiviteler planlayacak.
- Bu etkinliğe benzer etkinlikler yapmaya devam edecek (Bu etkinliğin program detayları için tıklayın)
ISACA’ya hem bu güzel konferans için, hem de kadınların teknoloji dünyasındaki varlığı konusunda gösterdiği hassasiyet ve çaba için teşekkür eder ve tebrik ederim.