Bundan henüz bir sene dahi geçmemişti, Amazon Türkiye’de takımını kurduktan sonra Türkiye’de internet mağazasını açmaya karar vermişti. Bu Türkiye’de ofis açacağını duyduğumdan beri heyecanla beklediğim bir haberdi.
Elbette ki gün 1’de teknik problemler yaşadı, ancak teknik problemlerin ötesinde tedarik zinciri problemlerini son günlerde daha çok duyar oldum. Hatalı gelen ya da iptal olan siparişler kaynaklı şikayetler gözlemledim. Yine daha önceden de araştırıp uzak durduğum konu; dropshipping konusu karşıma çıktı. O sebepten dolayı Amazon’a ekstra bir mesafe koymuş ve Amazon’dan alışveriş yapmaya dahi yeltenmemiştim. Hatta eski blog sayfamda bir yazı dahi paylaşmıştım. Bu yazıyı güncelleyerek bu blogda tekrar paylaşma ihtiyacı duydum, çünkü…
Dropshipping’le ilgili yine bazı konular geçenlerde tekrar gündeme geldi. Gerek bilim.org‘un kurucusu arkadaşımla, gerek eski çalışma arkadaşlarımla bu konuyu tartıştık. Benim bilmediğim bir gerçeği de onlar söylediler. Aslında bu modelde çalışan değil, pahallı eğitimler veren kazanıyor.
Kolay para vaadinde bulunan bu sistem aynı zamanda kurumsal hayattan uzaklaşıp farklı girişimler denemek isteyenlerin de ilgisini çekiyor, hele ki Girlboss izlediyseniz bu e-ticaret’e atılma isteği daha bir güçleniyor.
Ben de bu sistem çalışır mı, çalışmaz mı, para tuzağı mı kolay kazanç mı? Buna kafa yordum. Çalışmasına uygun koşullar nasıl gerçekleşir, bunu eski mesleğim ve yükseklisansını yaptığım tedarik zinciri bakış açısından size anlatmaya çalışacağım. Bu sırada gerçekten çalışan bir örneği, çok güvendiğim bir kaynak olan babamın işini anlatacağım.
Özünde Dropshipping Nedir?
Çin’deki fabrikalarla günümüzde özdeşleşen bu terim aslında Çin’deki malı reklam vererek bir yere satmaya çalışmak değildir. Bu yöntemlerden sadece biridir.
Dropshipping, temelinde bir komisyonculuktur. Bir fabrika ya da sizden daha büyük bir toptancıdaki malı kendinizden daha küçük ölçekte bir müşteriye reklam yaparak sunar araya kar payı koyarak satarsınız. Bu süreçte mal tedarikçiden müşterinize doğrudan iletilir ve sizin stoğunuza girmez. Depo maliyetiniz olmaz, mal elinizde kalmaz.
Tedarik zinciri konseptleri açısından uygulanabilir, imkansız olmayan özünde hatta iyi görünen bir modeldir.
İyi ve Kötü Birer Örnek
Babam 7 yaşlarında babasının yanına gide gele elektrik ticaretini öğrendi, hayatı boyunca elektrik ticaretiyle uğraştı, son 20 senedir kendi dükkanında toptancılık yapıyor. Son yıllarda e-ticaret vesilesiyle kendi web sitesinden satış yapıyor. Ürün gamı çok geniş, tüm ürünü dükkana sığdırması mümkün de değil. Uzun süredir beraber çalıştığı, kalitesini piyasaya kanıtlamış şirketlerle dropshipping yapıyor. Anlaşmalı olduğu ve bayiliğini yaptığı fabrikalar ya da büyük toptancılardan kendi müşterisi sipariş geçtiğinde o da sipariş geçiyor ve ürünü direkt fabrika ya da büyük toptancıdan müşterisine gönderiyor. Stok maliyeti yok, ürünün elde kalma riski yok. Hatta özellikle İzmir dışı şehirlere ürün daha da hızlı ulaşıyor. Müşteri genelde durumdan memnun.
Öte yandan siz gidip bir e-ticaret sitesinde satış yapmak için Çinli bir üretici ya da toptancıdan malı dropshipping vesilesiyle internet üzerinden kar koyup satmaya çalışıyorsunuz. Büyük ihtimal satamadınız ama belki de reklam koydunuz çabaladınız 3-5 müşteri bağladınız. Ama size kolay para yok! Ürün üreticiden gelmeyebilir. Ürünün 1 ayda gelmesinden müşteriniz memnun olmayabilir. Ürün gümrüğe takılabilir. Ürün yoldayken ya da müşteriye ulaştığında müşteri ürünü iade edebilir. Müşteri ürünün kalitesinden memnun kalmayabilir. Sonuç olarak bir bakmışsınız müşterilerinizin kötü yorumları ve puanlamaları ile Amazon’un en kötü tedarikçisi olmuşsunuz, maddi olarak da zarar etmişsiniz.
Tedarik Zinciri’nin Altın Kuralı ve Dropshipping
Bu durum tedarik zinciri yönetiminde çok önemli bir altın kuralla açıklanır: Tedarik zinciri güven üzerine kurulur! Bu durum küçük esnafta da büyük bir otomotiv sanayisinde de değişmez.
Güveni tedarik zinciri üzerindeki bilgi, para ve mal akışı sağlar. Bu akışta tedarikçi ve müşteri birbirine bu üç alanda güven duymak zorundadır. Zincirin halkaları bu güvenin güçlü olması ile beraber güçlenirler.
Örneğin bir dükkanınız var ve güvendiğiniz bir tedarikçi ile çalışıyorsunuz. Bilgi paylaşımı ve şeffaflığı arttırdığınızda kendinizi garanti altına almak adına stok tutmaz, zincirde kampçı etkisi (bullwhip effect) yaratmazsınız. Ürünü aldığınızda parayı eksiksiz ve zamanında gönderdiğinizde tedarikçiniz tarafından güvenilir bir müşteri olarak bilinirsiniz. Tedarikçinizi ve ürünlerinin kalitesini bilirsiniz, piyasadaki değerini bilirsiniz ve güvenirsiniz.
Tedarik zincirinde şeffaflığın az olduğu durumlarda az bir son kullanıcı talep değişiminde zincir boyunca meydana gelen talep ve stok miktarlarında katlanarak artma durumundan söz eder.
Bu güvenin kurulu olduğu durumlarda kampçı etkisini iyice azaltmak adına bildiğiniz bu güveni kurduğunuz tedarikçilerle dropshipping yapabilir ve zincirde stok maliyeti ile lojistik maliyeti avantajı sağlarsınız, müşterinize de daha hızlı hatta daha uygun fiyata ürün sağlayabilirsiniz. Müşterinizi de bu vesileyle memnun edersiniz, ender yaşadığınız memnuniyetsizlikleri hem yönetebilir gerekirse de maliyetine katlanabilirsiniz.
İşte bu sebeple, Çin’deki merdiven altı ne ürününü ne kendisini görmediğiniz tedarikçi ile dropshipping yapmak ile 20 senedir çalıştığınız tedarikçi ile dropshipping yapmak arasında dağlar kadar fark vardır. Bir tedarik zinciri en zayıf halkası kadar güçlüdür. Dropshipping yapacaksanız eğer zincirlerinizin halkalarının sağlam olduğundan emin olun.
Son Söz
Kolay para yoktur, para hep zor kazanılır. Bazıları kolay kazanmış görünür ancak yaşadıkları zorlukları kendileri bilirler. E-ticaret damarlarınızı kabartan o Girlboss’taki kız da binbir zorluk çekmiş, çok çalışmış, sınırları zorlamış, üstüne üstlük yaratıcılığını konuşturan farklı bir iş yapmaya çalışarak başarılı olmuştur.
Dropshipping’le kolay para yoktur. Altın kuralı sağladığınız bir işte iş modeli olarak kullanıp tasarruf elde etme şansı vardır. Ancak tedarik zincirinin altın kuralı sayabileceğimiz o güven zincirini oluşturmadan çok uzaktaki bilmediğiniz bir fabrikayla çok paralar kazanmak ender bulunabilcek şanstır, hatta kumardır.
Bir girişimci değilim, ancak gittikçe artan merakım var, bundan da sayfamda aslında kısaca bahsettim. Bilgim dahilinde elimden geldiğince yorumlamaya çalıştım, umarım faydası olur.
Bol kazançlar!